Terapia ACP
Obecnie w medycynie obserwujemy wzrost zainteresowania autologicznymi produktami krwiopochodnymi, takimi jak osocze, w rożnego rodzaju terapiach ortopedycznych. Lecznicze działanie osocza wynika z obecności czynników wzrostu uwalnianych przez płytki krwi - trombocyty.
Wskazania do terapii ACP
Badania potwierdziły skuteczność terapii ACP w następujących wskazaniach:
- Łagodna i umiarkowana postać choroby zwyrodnieniowej stawów (stopień I − III)
- Zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej - "łokieć tenisisty"
- Zapalenie powięzi podeszwowej stopy i "ostroga piętowa"
- Tendinopatia więzadła właściwego rzepki - "kolano skoczka"
Mechanizm działania
Osocze krwi przetworzone za pomocą metody z systemem podwójnej strzykawki Arthrex ACP zawiera płytki krwi w dwu-, a nawet trzykrotnie większym stężeniu. Płytki krwi zostają aktywowane poza krwiobiegiem i uwalniają białka, takie jak czynniki wzrostu. Dowiedziono, że czynniki wzrostu odgrywają istotną rolę w procesie leczenia rożnych typów tkanek i wykazują działanie synergistyczne.
Przebieg terapii
- Pobranie krwi z żyły kończyny górnej w ilości około 15ml z dodatkiem antykoagulantu
- W procesie separacji uzyskuje się z organizmu aktywne substancje (białka przeciwzapalne i tzw. czynniki wzrostowe) w skoncentrowanej postaci
- Precyzyjne wstrzyknięcie pozyskanych substancji do chorej okolicy pod kontrolą USG
Najważniejsze działania czynników wzrostu
- Pobudzenie wzrostu i różnicowania rozmaitych typów komórek (np. osteoblastów, chondroblastów)
- Wspomaganie tworzenia macierzy (np. produkcji kolagenu i proteoglikanów)
- Stymulacja angiogenezy i chemotaksji
Piśmiennictwo:
1. Smith PA: Intra-articular Autologous Conditioned Plasma Injections Provide Safe and Efficacious Treatment for Knee Osteoarthritis. The American Journal of Sports Medicine. 2016; 44 (4): 884 - 891
Randomizowane kliniczne badanie bezpieczeństwa obejmujące grupę 30 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, u których nie powiodło się leczenie zachowawcze prowadzone przez co najmniej 6 tygodni, wykazujące, że w ciągu 12 miesięcy pacjenci leczeni ACP mieli znacznie lepszy wynik WOMAC w porównaniu z pacjentami otrzymującymi placebo.
2. Cerza F. i in.: Comparison between hyaluronic acid and platelet-rich plasma, intra-articular infiltration in the treatment of gonarthrosis. The American Journal of Sports Medicine. 2012; 40 (12): 2 822 - 2 827
Randomizowane badanie kliniczne mające na celu porownanie terapii złożonej z 4 kolejnych iniekcji dostawowych ACP lub kwasu hialuronowego (HA) u 120 pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów st. I - III w skali Kellgren-Lawrence. W ciągu 6 miesięcy, wynik WOMAC u pacjentów leczonych ACP znacząco poprawił się w porównaniu z grupą pacjentów leczonych kwasem hialuronowym, niezależnie od stopnia nasilenia choroby zwyrodnieniowej stawów.
3. Cole BJ i in.: Hyaluronic Acid Versus Platelet-Rich Plasma: A Prospective, Double-Blind Randomized Controlled Trial Comparing Clinical Outcomes and Effects on Intra-articular Biology for the Treatment of Knee Osteoarthritis. The American Journal of Sports Medicine. 2017; 45 (2): 339 - 346
Randomizowane badanie kliniczne fazy I na grupie 111 objawowych pacjentow z jednostronną chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego, porownujące dostawowe iniekcje kwasu hialuronowego z iniekcjami ubogoleukocytowego PRP, wykazujące znaczącą poprawę w skali bolu IKDC i VAS w ciągu 1 roku obserwacji u pacjentow leczonych PRP.
4. Ford RD i in.: A retrospective comparison of the management of recalcitrant lateral elbow tendinosis: platelet-rich plasma injections versus surgery. Hand (N Y). 2015; 10 (2): 285 - 291
Retrospektywna analiza dokumentacji pacjentow cierpiących na zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej, leczonych operacyjnie lub za pomocą PRP, wykazująca, że leczenie PRP dało podobne wyniki w zakresie złagodzenia bolu i objawow, a także przywrocenia zakresu ruchu.
5. Lebiedzinski R i in.: A randomized study of autologous conditioned plasma and steroid injections in the treatment
of lateral epicondylitis. International Orthopaedics. 2015; 39 (11): 2 199 - 2 203
Prospektywne, randomizowane badanie, porownujące leczenie zapalenia nadkłykcia bocznego kości ramiennej za pomocą ACP lub betametazonu, wykazujące korzystny wynik w skali DASH po 1 roku u pacjentow leczonych ACP.
6. Chew KT i in.: Comparison of autologous conditioned plasma injection, extracorporeal shockwave therapy, and
conventional treatment for plantar fasciitis: a randomized trial. PM&R. 2013; 5 (12): 1 035 - 1 043
Randomizowane badanie kliniczne, w ktorym wykazano skuteczność ACP w leczeniu zapalenia powięzi podeszwy stopy u 59 pacjentow, porównując samo leczenie konwencjonalne, leczenie z towarzyszącym PRP (ACP) lub towarzyszącą terapią pozaustrojową falą uderzeniową mierzoną w zakresie redukcji bólu (skala VAS) lub AOFAS. Zaobserwowano znaczną poprawę wyników w skali VAS i AOFAS w porównaniu z obiema pozostałymi grupami.
7. Zayni R i in.: Platelet-rich plasma as a treatment for chronic patellar tendinopathy: comparison of a single versus
two consecutive injections. Muscles Ligaments Tendons Journal. 2015; 5 (2): 92 - 98
Prospektywne badanie kliniczne wykazujące korzyści z wielokrotnych iniekcji PRP w porównaniu z pojedynczymi iniekcjami, co wykazano na przykładzie tendinopatii więzadła właściwego rzepki.
8. Borzini P, Mazzucco L: Tissue Regeneration and in Loco Administration of Platelet Derivates: Clinical Outcomes,
Heterogeneous Products, and Heterogeneity of Effector Mechanisms. Transfusion. 2005; 45: 1759 - 1767.
Artykuł przeglądowy na podstawie dostępnej literatury, porownujący publikacje dotyczące regeneracji tkanek za pomocą PRP pod względem rożnic w przygotowaniu PRP, techniki aplikacji oraz innych rozbieżności.
9. Edwards D i in.: Transforming Growth Factor Beta Modulates the Expression of Collagenase and
Metalloproteinase Inhibitor. The EMBO Journal. 1987; 6 (7): 1 899 - 1 904.
Badanie in vitro wykazujące, że ekspresja genów, których produkty wspomagają gojenie chrząstki, jest pozytywnie stymulowana przez transformację czynnika wzrostu β.
Badanie in vitro wykazujące, że procesy gojenia nie są zależne od pojedynczego czynnika wzrostu, lecz są wynikiem obecności wielu czynników wzrostu.
10. Graziani F. i in.: The In Vitro Effect of Different PRP Concentrations on Osteoblasts and Fibroblasts. Clin Oral
Implants Res. 2006; 17 (2): 212 - 219.
Badanie in vitrodotyczące stymulującego wpływu rożnych stężeń płytek krwi w PRP na rożne typy komórek, sugerujące optymalne stężenie płytek krwi wynoszące 2.5 ×.
11. Cho J. i in.: Platelet-rich plasma induces increased expression of G1 cell cycle regulators, type 1 collagen, and matrix metalloproteinase-1 in human skin fibroblasts. International Journal of Molecular Medicine. 2011; 29 (1): 32 - 36
Badanie in vitro wykazujące zwiększony wzrost i migrację fibroblastów, podobnie jak zwiększoną ekspresję genów związanych z produkcją kolagenu i regulujących cykl komórkowy po podaniu PRP.
12. Andia I. i in.: Basic Science: Molecular and Biological Aspects of Platelet-Rich Plasma Therapies. Operative Techniques in Orthopaedics. 2012; 22 (1): 3 - 9
Artykuł omawiający wpływ obszernej grupy czynników wzrostu na procesy gojenia i zapalenia. Autorzy omawiają również znaczenie stężeń czynników wzrostu w terapiach PRP, sugerując korzyści płynące z powolnego i fizjologicznego wzrostu stężeń czynników wzrostu.
13. Mazzocca A et al: The positive effects of different platelet-rich plasma methods on human muscle, bone, and tendon cells. The American Journal of Sports Medicine. 2012; 40(8): 1 742 – 9
14. Ford RD et al: A retrospective comparison of the management of recalcitrant lateral elbow tendinosis: platelet-rich plasma injections versus surgery. Hand (N Y). 2015;10(2):285-91
15. Chew KT et al: Comparison of autologous conditioned plasma injection, extracorporeal shockwave therapy, nd conventional treatment for plantar fasciitis: a randomized trial. PM&R. 2013;5(12):1035-43
16. Zayni R et al: Platelet-rich plasma as a treatment for chronic patellar tendinopathy: comparison of a single versus two consecutive injections. Muscles Ligaments Tendons Journal. 2015;5(2):92-8
17. Smith PA: Intra-articular Autologous Conditioned Plasma Injections Provide Safe and Efficacious Treatment for Knee Osteoarthritis. The American Journal of Sports Medicine. 2016;44(4):884-91
18. Cerza F et al: Comparison between hyaluronic acid and platelet-rich plasma, intra-articular infiltration in the treatment of gonarthrosis. The American Journal of Sports Medicine. 2012;40(12):2822-7
19. Cole BJ et al: Hyaluronic Acid Versus Platelet-Rich Plasma: A Prospective, Double-Blind Randomized Controlled Trial Comparing Clinical Outcomes and Effects on Intra-articular Biology for the Treatment of Knee Osteoarthritis. The American Journal of Sports Medicine. 2017;45(2):339-46
